SAMENGESTELDE GEZINNEN (DEEL 3)
TIPS BEHOUD FAMILIEBAND
25 januari 2022
VLOG – VACATURE TEAM BOEDELS
28 januari 2022SAMENGESTELDE GEZINNEN (DEEL 3) - OVERLIJDEN VAN EEN EERDERE PARTNER
Komt een partner te overlijden, dan is er naast het verdriet (helaas) vaak een hoop te regelen op praktisch en financieel gebied. Als er na verloop van tijd een nieuwe partner in je leven komt, dan verandert alles weer, zeker als er één of meerdere kinderen bij betrokken zijn.
Inleiding
K
omt een partner te overlijden, dan is er naast het verdriet (helaas) vaak een hoop te regelen op praktisch en financieel gebied. Als er na verloop van tijd een nieuwe partner in je
leven komt, dan verandert alles weer, zeker als er één of meerdere kinderen bij betrokken zijn. Misschien brengt één van jullie kinderen mee uit een vorige relatie of hebben jullie allebei al kinderen. Wanneer je verder gaat met een partner die (ook) kinderen heeft, dan word je een samengesteld gezin. Andere namen voor samengesteld gezin zijn onder andere: cadeau-gezin, stiefgezin, combinatiegezin, plusoudergezin, patchworkgezin, patchwork family of nieuw gezin.
De verhoudingen binnen een samengesteld gezin zijn vaak complex. De kinderen en de stiefouder moeten aan elkaar wennen en uit de nieuwe relatie kunnen ook nog kinderen geboren worden die deel uit gaan maken van het nieuwe gezin.
De situatie is steeds weer anders. Iedere vorm van 'patchwork family' brengt naast de emotie ook juridische keuzes met zich mee om te zorgen dat je de zaken goed voor elkaar regelt. Omdat de samenstelling, de dynamiek en de verwachtingen van gezin tot gezin
verschillen, is het van groot belang goed te kijken naar wat er bij jóuw nieuwe gezin past. Iedere situatie heeft haar eigen valkuilen, aandachtspunten en mogelijkheden, wat advies op maat essentieel maakt.
Welke zaken kun je regelen, waar moet je aan denken en wat is er nog meer van belang? In deze blog kijken we naar de situatie waarin jouw eerdere relatie geëindigd is door het overlijden van jouw partner, jij óf je nieuwe partner al kinderen heeft én:
1. jij en je nieuwe partner samen geen kinderen hebben; of
2. jullie samen wel kinderen hebben.
Eén van jullie brengt kinderen mee en jullie hebben samen geen kinderen
J
ij hebt kinderen uit een eerdere relatie. Jouw nieuwe partner heeft geen kinderen.
Samen verder, waar moet je aan denken?
Zijn jullie van plan om (eerst) te gaan samenwonen? Bedenk dan of je een samenlevingscontract wilt opstellen. Daarin leg je een aantal (financiële) afspraken vast ten aanzien van jullie samenwonen. Het aangaan van een samenlevingscontract kan daarnaast ook voordelen hebben voor de belasting en je (partner)pensioen. Gaan jullie trouwen of gaan jullie een geregistreerd partnerschap aan, dan is het van belang
om na denken over huwelijkse- of partnerschapsvoorwaarden. Ook daarin leg je een afspraken vast zoals het delen van de huishoudkosten, het al dan niet verrekenen van inkomsten en het afwikkelen van jullie huwelijks- of partnerschapsvermogen bij het einde van de relatie. Soms kan samenwonen of trouwen/registeren als partner gevolgen hebben voor eventuele partner- en/of kinderalimentatie die je ontvangt of moet betalen. Heeft je nieuwe partner zelf geen kinderen, dan wordt hij of zij doorgaans door het huwelijk of geregistreerd partnerschap toch wettelijk verplicht om mee te betalen aan de verzorging, opvoeding en studie van jouw kinderen.
Hoe zit het met de nalatenschap van jouw partner en de ouder van jouw kinderen?
De kans is groot dat jouw kinderen de nalatenschap van je overleden partner (hun overleden ouder) nog niet hebben gekregen. Dat kan zijn omdat de kinderen nog te jong zijn, maar het kan ook aan de orde zijn indien jij en je (overleden) partner een testament hadden met daarin de wettelijke regeling (de zogenaamde 'wettelijke verdeling') of een regeling daaraan gelijk. In dat geval heb jij een (geld)schuld aan de kinderen ter grootte van hun erfdeel in de nalatenschap van hun andere ouder. Mochten jij en je nieuwe partner gaan trouwen, een partnerschap aangaan of gaan samenwonen, dan moet jij je schuld aan de kinderen bij voorrang aflossen. Dit is ook het geval als je je huis zou willen verkopen. Omdat deze (geld)schuld voortvloeit uit de nalatenschap van jouw overleden partner, kun je aan die verplichte aflossing niets meer veranderen door zelf een (nieuw) testament te maken. Als je ook nog eens (een hoge) rente verschuldigd bent over de erfdelen van de kinderen, dan kan het zomaar zijn dat je vermogen zelfs negatief is ook al merk je daar in de praktijk zelf niet zoveel van.
In de nalatenschap zit het oude (antieke) en nog in goede staat verkerende poppenhuis en het zilveren bestek. Beiden zijn van gelijke economische waarde. Elise heeft tijdens het ziekbed van moeder al tegen Patrick gezegd dat het voor Jet en Sanne enorm leuk zou zijn als het poppenhuis naar hen gaat. Dat komt volgens haar ook mooi uit, want Jannie heeft tóch geen kinderen en leeft behoorlijk "op stand", zodat zij het zilveren bestek mooi kan gebruiken. Patrick denkt dat dus "even" te kunnen regelen.
Maar wat gebeurt er eigenlijk als jij of je partner komt te overlijden?
A
ls jij overlijdt zonder testament.
Als jullie niet getrouwd zijn en ook geen geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, dan erven jullie niet automatisch van elkaar. Kom jij te overlijden zonder testament, dan zijn jouw kinderen je enige erfgenamen. Zijn jullie wel getrouwd of geregistreerd als partner, dan doet
je partner mee als erfgenaam, samen met jouw eigen kinderen. Volgens de wet wordt jouw nieuwe partner in dat geval eigenaar van jouw hele nalatenschap en krijgen jouw kinderen een vordering op de nieuwe partner ter grootte van hun erfdeel. Dit noemen we de wettelijke
verdeling. Als je hiervan af wilt wijken, dan kun je bij de notaris een testament maken.
W
ilsrechten
Jouw kinderen kunnen door het overlijden van hun andere ouder wilsrechten hebben of krijgen. Door middel van die wilsrechten kunnen ze spullen van de inboedel (bijvoorbeeld meubels of sieraden) of zelfs het huis opeisen als jij trouwt of eerder overlijdt dan je nieuwe
partner. Lees hier meer over wilsrechten en waar je op moet letten.
Als je nieuwe partner overlijdt zonder testament
Zijn jullie niet getrouwd en overlijdt je nieuwe partner zonder testament, dan bepaalt de wet dat de eigen familie van je partner alles van hem of haar erft. Jij (en jouw kinderen) erven dan niet van je partner. Zijn jullie wel getrouwd of geregistreerd als partner, dan gaat de
nalatenschap van jouw partner naar jou. Mocht jij daarna komen te overlijden, dan bepaalt de wet of jouw testament waar jouw nalatenschap naar toe gaat. Wil je partner controle houden over het gedeelte dat van hem of haar bij jou terecht is gekomen, dan biedt ook hier een testament uitkomst.
Wat kunnen jij en je partner regelen in jullie testamenten?
• In jullie testamenten kun je heel nauwkeurig je wensen vastleggen. Jij kunt er zo voor zorgen dat je partner verzorgd achterblijft zonder dat jouw kinderen meteen bij je partner hun erfenis kunnen opeisen. Wil jij echter niet dat je partner de mogelijkheid krijgt om jouw hele erfenis op te maken zodat er niets meer voor jouw kinderen overblijft, dan moet je dat zorgvuldig vastleggen in een testament.
• Als je trouwens (een hoge) rente verschuldigd bent over de erfdelen van jouw kinderen uit de nalatenschap van hun overleden ouder, dan kan het zomaar zijn dat je niet zoveel of zelfs helemaal niets aan je nieuwe partner kunt nalaten. Mocht er na het uitbetalen van de vorderingen wel vermogen over zijn, dan kun je dat uiteraard wel met een langstlevende regeling aan je nieuwe partner nalaten. Wil je weten welke mogelijkheden er zijn voor een regeling voor je nieuwe partner? Wij denken graag met je mee.
• Je partner op zijn of haar beurt, kan in een testament bepalen dat jouw kinderen een aandeel krijgen in zijn of haar erfenis en op welke wijze. Wellicht mogen jouw kinderen wel erven maar wil jouw partner regelen dat als jouw kinderen komen te overlijden, het restant van de erfenis van jouw partner alsnog naar zijn of haar familie gaat.
• Als beide ouders overlijden wanneer de kinderen nog minderjarig (jonger dan 18 jaar) zijn, dan is er niet automatisch iemand belast met het ouderlijk gezag. Sta je er alleen voor, dan is het extra belangrijk dat je een voogd benoemt voor het geval ook jij het ouderlijk gezag niet kunt uitoefenen. Is het contact met jouw kinderen goed, dan wil je nieuwe partner misschien wel tot voogd benoemd worden?
Eén van jullie heeft al kinderen en jullie hebben samen ook kinderen
J
ij hebt kinderen uit een eerdere relatie. Jij en jouw nieuwe partner hebben samen kinderen. Waar moeten jullie op letten als jullie ook samen kinderen hebben? Deze situatie heeft
overeenkomsten met de hiervoor omschreven situatie met name waar het samenwonen of een huwelijk/geregistreerd partnerschap betreft. Waar het gaat om overlijden, zijn wel een aantal verschillen en andere aandachtspunten.
Overlijden zonder testament
Als je partner overlijdt zonder testament, dan gelden voor hem of haar dezelfde regels als hierboven voor jou. Wonen jij en je partner samen, dan zijn jullie gezamenlijke kinderen de enige erfgenamen van je partner. Overlijd jij zonder testament, dan erven al jouw kinderen van jou. Zijn jullie getrouwd of geregistreerd als partner en komt je partner te overlijden, dan erf jij van je partner samen met jullie gemeenschappelijke kinderen. Heb je een boterbriefje gehaald en kom jij te overlijden, dan bepaalt de wet dat al jouw kinderen tezamen met je partner van jou erven.
W
ilsrechten
Jouw kinderen kunnen door het eerdere overlijden van hun andere ouder wilsrechten hebben of krijgen. Door middel van die wilsrechten kunnen ze spullen van de inboedel (bijvoorbeeld meubels of sieraden) of zelfs het huis opeisen als jij trouwt of eerder overlijdt dan je nieuwe partner. Lees hier meer over wilsrechten en waar je op moet letten.
Wat kunnen jij en jouw partner regelen in jullie testamenten?
• Door een testament te maken kan je partner ervoor zorgen dat jouw kinderen uit je eerdere relatie gelijk worden behandeld als de kinderen die jullie samen hebben. Hij of zij kan echter ook voor kiezen voor een langstlevende-testament waarin alleen jullie eigen (gezamenlijke) kinderen worden betrokken, wellicht vanuit de gedachte dat jouw kinderen ook al van hun andere ouder hebben geërfd.
• Is er sprake van een groot leeftijdsverschil tussen je eigen kinderen en je kinderen met je nieuwe partner, dan wil je daar misschien rekening mee houden in je testament. Zijn jouw kinderen oud genoeg en is hun relatie met je nieuwe partner goed, dan kan zelfs overwogen worden om jouw oudere kinderen te benoemen tot voogd van de minderjarige gemeenschappelijke kinderen en/of hen het beheer van de erfenis van de minderjarige(n) toe te vertrouwen.
Maatwerk
N aast het bovenstaande is het belangrijk ook stil te staan bij de begunstiging van jullie pensioen, lijfrente en eventuele levensverzekeringen.
Uit het bovenstaande blijkt, dat er in de meeste gevallen best een aantal zaken is dat de aandacht behoeft. Het wettelijk systeem kan uitkomst bieden maar de ervaring leert dat, ook in geval van een samengesteld gezin, maatwerk de betere optie is.
Heb je vragen of wil je een keer komen praten voor advies dat afgestemd is op jouw persoonlijke situatie, neem dan gerust contact met mij op.
AUTEUR
Anthonine Arts-zetteler
Anthonine Arts-Zetteler is kandidaat-notaris en werkt op onze vestiging Tilburg EnTrada. Heb je vragen over haar blog of wil je een afspraak met haar maken? Dan kun je haar bellen op 013 549 49 49 of mailen via a.arts@dktnotarissen.nl
IK WIL GRAAG EEN OFFERTE
Wil je verder advies en wil je graag weten wat het kost om hierin onze hulp te gebruiken? Vraag dan nu een kostenindicatie aan. Je hebt deze binnen 1 werkdag in huis.
IK WIL GRAAG EEN AFSPRAAK
Wil je uitgebreider uitleg krijgen over dit onderwerp? Maak dan een afspraak, dan weet je binnen een paar dagen waar je aan toe bent.
