VLOG – SCHENKINGSVRIJSTELLINGEN
15 oktober 2021
FISCALE PLANNEN 2022
18 november 2021WAT ZIJN WILSRECHTEN EN WAAR HEBBEN JE KINDEREN RECHT OP?
In de wet is geregeld dat als je komt te overlijden met achterlating van een echtgeno(o)t(e) (hierna wordt in verband met de leesbaarheid uitsluitend de term echtgenoot gebruikt) en een of meer kinderen, de wettelijke verdeling van toepassing is op jouw nalatenschap. Dat wil zeggen dat de echtgenoot als langstlevende (stief)ouder alle bezittingen en schulden krijgt en dat de kinderen het slechts moeten doen met een niet-opeisbare geldvordering op de langstlevende. Deze geldvordering is in beginsel pas opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende. Ook in een testament kan je de wettelijke verdeling van toepassing verklaren in de situatie dat er een echtgenoot is en er een of meer kinderen zijn. Wat nu als de langstlevende besluit te hertrouwen, zijn de geldvorderingen van de kinderen dan veiliggesteld? Om de kinderen meer zekerheid te geven, zijn er voor hen in de wet "wilsrechten" opgenomen, maar vormen deze wilsrechten geen belemmering voor de langstlevende?
Wilsrechten
D e wet kent aan kinderen, als sprake is van een wettelijke verdeling, wilsrechten toe. Dit houdt in, dat de kinderen onder bepaalde omstandigheden kunnen verlangen dat aan hen, ter uitbetaling van de vorderingen, goederen worden overgedragen die van de overleden ouder afkomstig zijn. De langstlevende ondervindt van de wilsrechten weinig last, want hij/zij behoudt het vruchtgebruik van de over te dragen bezittingen. Dit betekent dat hij/zij daarvan levenslang voor niets het genot heeft en deze goederen dus mag houden en gebruiken. De kinderen hebben "bloot-eigendom", eigendom belast met vruchtgebruik, waarmee ze in principe niet veel kunnen aanvangen. Bij het overlijden van de langstlevende eindigt het vruchtgebruik, zodat de kinderen de overgedragen bezittingen in onbelaste eigendom ("vol eigendom") verkrijgen.Behoud van dierbare familiestukken
D e gedachte achter deze regeling is, dat bezittingen met een affectieve waarde, zeg maar familiestukken, voor de kinderen behouden blijven. Wanneer de langstlevende partner besluit te hertrouwen, is het gevaar aanwezig dat de goederen van hun overleden ouder in de nieuwe huwelijksgemeenschap van de langstlevende ouder met de nieuwe stiefouder vallen. Aangezien de kinderen slechts recht hebben op een geldvordering en niet op bepaalde goederen uit de nalatenschap van hun overledene ouder, kan het gebeuren dat deze goederen bij de stiefouder terecht komen en mogelijk later gedeeltelijk bij stiefbroers- en zussen. Dit gevaar is er natuurlijk ook wanneer de hertrouwde ouder komt te overlijden. In dat geval zal in beginsel weer de wettelijke verdeling van toepassing zijn, waardoor de stiefouder alle goederen van de nalatenschap van de langstlevende ouder krijgt en de kinderen slechts een niet-opeisbare geldvordering op de stiefouder. Daarnaast hebben de wilsrechten nog een ander zekerheidsaspect: als kinderen wilsrechten uitoefenen en de langstlevende heeft de vordering uitbetaald door overdracht van goederen onder voorbehoud van een vruchtgebruik, dan kan de langstlevende die goederen niet zomaar verkopen. Daardoor is er meer zekerheid dat er voor de kinderen nog iets overblijft.Gevolgen uitoefenen wilsrechten
D e wet kent vier verschillende gevallen waarin kinderen hun wilsrechten kunnen uitoefenen: 1. Hertrouwen van de langstlevende ouder De langstlevende ouder heeft aangifte gedaan van zijn/haar voornemen opnieuw in het huwelijk te treden. In dat geval mogen de kinderen goederen aanwijzen die aanwezig waren ten tijde van het overlijden van de overleden ouder van maximaal de waarde van zijn of haar geldvordering. De langstlevende moet deze goederen dan overdragen (leveren) maar mag dit doen met voorbehoud van vruchtgebruik. De kinderen verkrijgen zo het "bloot-eigendom" van de spullen die zijn overgedragen. Wanneer het vruchtgebruik van de langstlevende eindigt bij zijn/haar overlijden wordt het "bloot-eigendom" automatisch omgezet in een "vol eigendom". Op dat moment krijgen de kinderen ook het genot van de spullen.2. Hertrouwde langstlevende komt te overlijden en de geldvordering wordt opeisbaar
Op het moment dat de hertrouwde langstlevende komt te overlijden worden de geldvorderingen van de kinderen uit de nalatenschap van de eerst overleden ouder opeisbaar. Op dat moment mogen de kinderen goederen aanwijzen die aanwezig waren ten tijde van het overlijden van de overleden ouder van maximaal de waarde van zijn of haar geldvordering. De stiefouder moet deze goederen dan overdragen (leveren). Het kind krijgt op dat moment "vol eigendom" en heeft dus gelijk het genot van de spullen.
3. Hertrouwde langstlevende komt te overlijden en het kind krijgt een niet-opeisbare geldvordering
Zoals hierboven onder het kopje "behoud van dierbare familiestukken" is uitgelegd, zal in deze situatie in beginsel weer de wettelijke verdeling van toepassing zijn. De stiefouder verkrijgt dan alle goederen van de nalatenschap van de langstlevende en de kinderen een niet-opeisbare geldvordering op de stiefouder. De kinderen kunnen op dat moment goederen aanwijzen die aanwezig waren ten tijde van het overlijden van de langstlevende van maximaal de waarde van zijn of haar geldvordering. De stiefouder moet deze goederen dan overdragen (leveren) maar mag dit doen met voorbehoud van vruchtgebruik. De kinderen verkrijgen zo het "bloot-eigendom" van de spullen die zijn overgedragen. Wanneer het vruchtgebruik van de stiefouder eindigt bij zijn/haar overlijden wordt het "bloot-eigendom" automatisch omgezet in een "vol eigendom". Op dat moment krijgen de kinderen ook het genot van de spullen.
4. Stiefouder komt te overlijden en de geldvordering wordt opeisbaar
Als de stiefouder komt te overlijden worden de geldvorderingen van de kinderen uit de nalatenschap van de langstlevende opeisbaar. Op dat moment mogen de kinderen goederen aanwijzen die aanwezig waren ten tijde van het overlijden van de langstlevende van maximaal de waarde van zijn of haar geldvordering. De erfgenamen van de stiefouder moeten deze goederen dan overdragen (leveren). Het kind krijgt op dat moment een "vol eigendom" en heeft dus gelijk het genot van de spullen.
Afwijken van de wilsrechten
D e wilsrechten bieden kinderen in verschillende situaties dus bescherming. De keerzijde is dat de wilsrechten een last opleveren voor je echtgenoot als langstlevende. Hij of zij moet namelijk actief de goederen leveren en een vruchtgebruik daarop vestigen. Bij onroerende zaken dient de levering en vestiging van het vruchtgebruik zelfs bij notariële akte te gebeuren. Dit brengt kosten met zich mee. Daarnaast beperken de wilsrechten de bevoegdheid van jouw echtgenoot om de goederen uit jouw nalatenschap te kunnen verkopen en bij zijn of haar overlijden na te laten aan degene die hij/zij wenst. Veel echtgenoten willen deze last liever niet aan elkaar opleggen. In een testament is het mogelijk om van deze wettelijke regeling van de wilsrechten af te wijken. Desgewenst kunnen de wilsrechten geheel ter zijde worden gesteld, maar het is ook mogelijk om de wilsrechten te beperken tot bepaalde goederen zoals een klok, een kast, een auto of een huis. Indien je meer informatie over het afwijken van de wilsrechten bij testament wenst, neem dan gerust contact met ons op en laat je voorlichten over de mogelijkheden tijdens een adviesbespreking.
AUTEUR
Rowena van Strien
Rowena van Strien is kandidaat-notaris en werkt op onze vestiging Tilburg EnTrada. Heb je vragen over haar blog of wil je een afspraak met haar maken? Dan kun je haar bellen op 013 549 49 49 of mailen via r.vanstrien@dktnotarissen.nl
IK WIL GRAAG EEN OFFERTE
Wil je graag een indicatie van de kosten? Hieronder kun je een prijsindicatie opvragen. We brengen je zo spoedig mogelijk op de hoogte.
IK WIL GRAAG EEN AFSPRAAK
Wil je uitgebreider uitleg krijgen over dit onderwerp? Maak dan een afspraak, dan weet je binnen een paar dagen waar je aan toe bent.
