Wat is voogdij en wanneer is dit nodig?
I
n de wet wordt een onderscheid gemaakt tussen ouderlijk gezag en voogdij. Ouderlijk gezag en voogdij zijn van toepassing bij minderjarige kinderen. Ouders hebben meestal het
ouderlijk gezag over hun minderjarige kinderen.
Als één ouder is overleden dan zal in de meeste gevallen de andere ouder het ouderlijk gezag behouden of overnemen. Indien dit niet het geval, dan zal dus een voogd nodig zijn.
Als er geen ouders meer zijn met ouderlijk gezag (bijvoorbeeld omdat beide ouders zijn overleden) dan is geen sprake meer van ouderlijk gezag. Een ander persoon zal deze taken dan moeten overnemen; er is dan geen sprake van ouderlijk gezag, maar voogdij.
Hoe kan voogdij geregeld worden?
H
et regelen van voogdij kan op verschillende manieren, deze worden hieronder op een rij gezet.
Optie 1: Een testament
In een testament kan een voogd worden benoemd. Een testament stel je op bij de notaris. In een testament kan worden opgenomen of er één voogd is, of dat twee voogden tegelijkertijd (samen) voogd zijn. Ook kan in het testament een 'reservevoogd' wordt aangewezen voor
het geval de eerst aangewezen voogd door omstandigheden niet kan, wil of mag optreden als voogd.
In het testament kan de voogdij per kind of voor alle kinderen tegelijkertijd worden aangewezen. Ook kan de voogdijbenoeming worden aangevuld met verdere wensen, zoals de wens dat de kinderen in één gezin moeten worden opgenomen en opgevoed. Desgewenst kan een beloning worden opgenomen voor de voogd(en).
In een testament kunnen ook andere regelingen worden getroffen, zoals het benoemen van een testamentair bewindvoerder of een executeur. Door het instellen van een testamentair bewind worden de erfdelen van de kinderen tot een door jezelf gekozen leeftijd (bijvoorbeeld
21 jaar) beheerd door de bewindvoerder. Zo voorkom je dat de kinderen op 18-jarige leeftijd (dan stopt immers de voogdij en dus ook het beheer van de voogd over het vermogen van het kind) het vermogen uitgeven aan onnodige zaken. Het aanstellen van een executeur zorgt ervoor dat een door jou gekozen persoon de nalatenschap afwikkelt.
Een testament beperkt zich dus niet tot de voogdijbenoeming, maar wordt volledig afgestemd op jouw wensen.
Optie 2: Gezagsregister
Sinds 1 april 2014 is het ook mogelijk om zonder een bezoek aan de notaris een voogd aan te wijzen voor minderjarige kinderen. Dit kan door een aantekening te maken in het gezagsregister. Je kan de aanvraag digitaal indienen via de website van de rechtbank (www.rechtspraak.nl). Ten opzichte van het testament kent het gezagsregister wel een aantal beperkingen:
• de benoeming van de voogd moet per kind worden ingediend en geldt dus niet automatisch voor alle kinderen. Het is uiteraard mogelijk om hiervoor telkens dezelfde persoon aan te wijzen;
• je hebt hiervoor de DigiD van het kind nodig. Dit betekent dat alleen voor de al geboren kinderen een voogd kan worden aangewezen in het gezagsregister. Voor nog ongeboren kinderen is dit dus niet mogelijk;
• het gezagsregister is openbaar en kan dus door andere personen worden geraadpleegd (dit in tegenstelling tot een testament, dat tijdens leven door niemand in te zien is);
• het formulier waarmee een aantekening kan worden gemaakt in het gezagsregister bevat geen mogelijkheid om de voogd een beloning toe te kennen of andere wensen duidelijk te maken;
• het gezagsregister beperkt zich tot het benoemen van een voogd. Andere zaken op het gebied van de nalatenschap zijn dus niet geregeld met een aanwijzing in het gezagsregister (zoals een langstlevende-regeling, testamentair bewind of een executeur);