FREQUENTLY ASKED QUESTIONS – PERSONEN- & FAMILIERECHT

Er zijn heel veel redenen om een testament op te maken. In een testament bepaal je in eerste instantie wie jouw erfgenamen zijn, wat je aan wie nalaat en of daar bepaalde regels aan verbonden zijn. Daarnaast kun je in een testament ook vastleggen wie er voor jouw erfgenamen zorgt, denk aan de voogdij en bewindvoering bijvoorbeeld.

Het is ook fiscaal vaak erg interessant om een testament op te maken om erfbelasting te besparen.

Voor iedere persoon zijn er verschillende redenen om een testament op te stellen. Een testament biedt ruimte om jouw nalatenschap en erfgenamen goed achter te laten. Dat geeft een fijn gevoel voor jou, maar ook voor jouw erfgenamen.

De redenen voor het opstellen van een testament worden in een advies bespreking met de notaris samen besproken.

Als je geen testament op laat stellen, wordt de erfenis verdeeld volgens de Nederlandse wet. Volgens de wet zijn er vier verschillende groepen erfgenamen:

1. Echtgenoten en geregistreerd partners, kinderen en hun afstammelingen (groep 1) 2. Ouders, broers, zussen en afstammelingen (groep 2) 3. Grootouders, ooms, tantes, neven en nichten (groep 3) 4. Overgrootouders en hun afstammelingen (groep 4).

Als je op het moment van overlijden geen partner of kinderen hebt, en ook geen kleinkinderen, groep 1, wordt er gekeken of er wel erfgenamen zijn in groep 2.

Is dit niet het geval, dan wordt er gekeken of iemand als erfgenaam kan optreden in groep 3 en tenslotte in groep 4. Als er ook in groep 4 geen erfgenamen zijn, gaat jouw erfenis naar de Staat.

Zoals je je kunt voorstellen kan dit zorgen voor veel lastige problemen in de afwikkeling van een nalatenschap. Mocht je zelf willen beslissen wie je tot erfgenaam wil benoemen, dan is het slim om een testament op te laten stellen. Hierin bepaal je zelf wie je tot erfgenamen wil benoemen.

Het is niet verplicht om een schenking vast te laten leggen door de notaris. Je kunt ervoor kiezen om een schenking zelf vast te leggen in een onderhandse akte, of om hem helemaal niet vast te leggen. Maar het is wel heel erg nuttig om de schenking wél via de notaris te vast te leggen. In een akte van de notaris kunnen namelijk juridische voorwaarden aan de schenking worden verbonden, zo weet je dat de schenking juridisch goed is geregeld. Denk bijvoorbeeld aan verplichting de schenking te gebruiken voor een woning, of denk aan een uitsluitingsclausule, een bewindvoerder en een tweetrapsmaking.

Daarnaast kan de notaris je helpen bij het regelen van verschillende belastingzaken die komen kijken bij een schenking. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de aangifte schenkbelasting.

Bij het opstellen van een samenlevingscontract wordt er aandacht besteed aan wat er gebeurt als jij en je partner uit elkaar gaan, maar ook wat er gebeurt als één van jullie beiden komt te overlijden. Dat zijn belangrijke onderwerpen waarbij in het samenlevingscontract wordt stil gestaan.

Als je gaat samenwonen is het verstandig om het een en ander vast te laten leggen op papier. De notaris kan een samenlevingscontract voor je opstellen, dit brengt een hoop voordelen met zich mee. Zo worden jij en je partner fiscale partners, waardoor jullie samen aangifte inkomstenbelasting kunnen doen. Ook krijg je door een samenlevingscontract recht op partnerpensioen, en kun je allerlei zaken vast laten leggen omtrent de verdeling van de kosten van het huishouden, het levensonderhoud en eventuele gezamenlijke bankrekeningen. Ook kunnen er in het samenlevingscontract afspraken opgenomen worden over een gezamenlijke woning.

Door middel van een samenlevingscontract bevestigen jij en je partner jullie relatie en maken jullie afspraken over geldzaken, eventuele woningen en pensioenen. Er ontstaat door het samenlevingscontract geen gemeenschap van goederen, zoals deze geldt voor een huwelijk of een partnerschap, dit betekent dat bij verbreking van jullie relatie, jullie niet automatisch 'alles moeten delen'.

Door een samenlevingscontract word je ook niet automatisch erfgenaam van elkaar, wel kun je in het samenlevingscontract iets bepalen met betrekking tot het overlijden van één van jullie, waardoor de gemeenschappelijke goederen aan de partner verblijven. Maar wil je elkaar volledig tot erfgenamen benoemen dan dien je hiervoor ieder een testament op te stellen.

Als je gaat trouwen worden jij en je partner wel automatisch erfgenaam van elkaar en zijn er bepaalde regels die automatisch gelden volgens de Nederlandse wet op het moment dat jullie uit elkaar gaan. Zo trouw je automatisch in beperkte gemeenschap van goederen. Wil je dit niet, dan kan je huwelijkse voorwaarden op laten stellen. Dit gebeurt door de notaris.

Een geregistreerd partnerschap lijkt veel op trouwen. Ook in dit geval zijn er regels die volgens de wet automatisch van toepassing zijn, door partnerschapsvoorwaarden op te laten stellen kan je hier van afwijken.

In het levenstestament leg je keuzes vast die je eigen toekomst betreffen. Waar een testament pas gaat gelden ná overlijden, gaat een levenstestament gelden indien je zelf niet meer in staat bent om te handelen en om je wil te bepalen. In het levenstestament wijs je een bepaalde vertrouwenspersoon aan: je legt vast wie er namens jou bevoegd is om bepaalde beslissingen te nemen zodra je dit zelf niet meer kunt doen. Dit noemen we de gevolmachtigde. Dit kunnen ook meerdere personen gezamenlijk zijn.

Een levenstestament betreft een volmacht voor al je financiële en medische belangen. Hierbij kun je denken aan het regelen van bepaalde financiële zaken zoals het beheren van je vermogen, het verkopen van een huis en het doen van een schenking. Ook medische zaken, zoals een volmacht ten aanzien van jouw medische belangen en wensen zoals orgaandonatie en euthanasie kun je vast laten leggen in het levenstestament.

Het is niet mogelijk om samen met je partner één testament of levenstestament op te laten stellen, er wordt zowel voor jou als voor je partner een aparte, persoonlijke akte opgesteld.

De reden daartoe is dat een testament (en ook een levenstestament) iemands persoonlijke wensen en wil bevat. Het is géén overeenkomt met iemand anders, het is jouw wil. Wanneer jij het nodig vindt moet je jouw testament ten alle tijde kunnen aanpassen, zonder dat de medewerking van een ander daarvoor nodig is. Ook bijvoorbeeld wanneer jouw partner is overleden, moet je jouw eigen testament te allen tijde kunnen wijzigen. Uiteraard dien je nog wel wilsbekwaam te zijn als je een testament of levenstestament wilt wijzigen.

Wanneer partners naar de notaris gaan voor het opstellen van een testament, vindt de bespreking vaak wel samen met de notaris plaats. De wensen van de beide partners worden besproken en uiteindelijk in een testament voor ieder vastgelegd. Vaak komen die wensen overeen. Want de partners willen elkaar vaak hetzelfde nalaten en zaken na hun dood goed voor elkaar en de andere erfgenamen regelen. Daarom komt het voor dat de testamenten inhoudelijk op elkaar lijken, dit noemen ook wel: 'gelijkluidende testamenten'.