Proces van afwikkeling van een nalatenschap; inventariseren, beheren en daarna verdelen.

Beheren

V erder dient de executeur, de langstlevende of de erfgenamen, goed te zorgen voor de bezittingen, het zogenaamde beheren. Praktisch betekent dit onder meer het voeren van de administratie en ervoor te zorgen dat alle bezittingen in goede staat blijven. Een executeur of gevolmachtigde krijgt namens de erfgenamen, meestal op basis van een verklaring van erfrecht, ook de beschikking over de aanwezige bankrekening en een eventueel aanwezig effectendepot. Zeker bij deze laatstgenoemde bezitting is het belangrijk het risicoprofiel te verlagen, om te zetten naar spaargelden of naar een zogenaamd beheermandaat. Overleg met elkaar is hierover essentieel. Immers als de beleggingsportefeuille daalt kan dit zeer nadelig uitpakken voor de erfgenamen. De erfbelasting wordt bepaald op de waarde van de beleggingen op datum overlijden. Als executeur ben je hiervoor verantwoordelijk.
Gedurende het beheren van de nalatenschap verandert de eerder genoemde eerste boedelbeschrijving; schulden worden voldaan, waardoor het banksaldo/ de bezittingen lager worden. Onder schulden behoren ook eventuele legaten die vermeld staan in het testament en uitbetaald dienen te worden. Restituties van abonnementsgelden of het terugontvangen van een betaalde borg zijn voorbeelden van veranderingen die de bezittingen van de eerste boedelbeschrijving weer verhogen.
De executeur dient deze veranderingen te verantwoorden richting de erfgenamen. Het is dus handig de eerste versie van de boedelbeschrijving continue bij te werken. Komen de erfgenamen overeen dat er bezittingen verkocht dienen te worden, dan kan de executeur dit namens de erfgenamen coördineren en (laten) uitvoeren.
Nog steeds is dan de nalatenschap niet volledig verdeeld.

Tot het beheren van de nalatenschap behoort ook het doen van aangiften. Tijdens de beheerfase is het handig om bij instanties overzichten op te vragen per datum overlijden. Deze dienen dan als basis voor de aangiften.
Als dit van toepassing is, dient er als eerste een laatste aangifte inkomstenbelasting te worden verzorgd. Deze kan worden ingediend middels een zogenaamd F-biljet.
Vervolgens dient de executeur ervoor te zorgen dat de aangifte erfbelasting wordt ingediend. Op basis van de aangiftebrief, die door de belastingdienst naar de opgegeven contactpersoon wordt gestuurd, kan gecontroleerd worden óf het doen van aangifte nodig is. Vaak wordt gedacht 'alles gaat naar de langstlevende' en deze heeft een hoge vrijstelling, dus het doen van aangifte hoeft niet. Als er echter meerdere erfgenamen zijn, dan is het mogelijk dat voor de andere erfgenamen/kinderen wel erfbelasting verschuldigd is.
Het is zinvol om dit goed af te stemmen. Immers mocht er sprake zijn van het achterblijven van een langstlevende met andere erfgenamen/kinderen, dan is de aangifte erfbelasting de basis voor het ter zijner tijd afwikkelen van de nalatenschap van deze langstlevende. De aangifte erfbelasting dient binnen 8 maanden ingediend te zijn. Wordt deze datum niet gehaald, dan kan er uitstel aangevraagd worden voor, in eerste instantie, maximaal 5 maanden. Mocht er vervolgens nogmaals uitstel nodig zijn, dan is een goede onderbouwing van het tweede verzoek van belang.
Na het indienen van de aangifte heeft de belastingdienst een wettelijke reactietermijn van 3 jaar. Ze streven echter binnen 3 tot 6 maanden met een definitieve aanslag te komen. Vanaf 8 maanden na het overlijden is belastingrente verschuldigd. Lukt het niet binnen 8 maanden aangifte te doen, vraag dan, ter vermindering van de te betalen belastingrente, binnen deze periode een voorlopige aanslag aan. Ook als je uitstel hebt aangevraagd. Als er na aangifte nog bijbetaald dient te worden, wordt de belastingrente alleen over dat deel in rekening gebracht.

Wanneer kan er dan wel verdeeld worden?
Als er een testament of codicil is opgesteld door de overledene, staan hierin de aanwijzingen voor het verdelen van de nalatenschap, nadat alle schulden zijn voldaan. Is er geen testament opgesteld, dan geldt het zogenaamde wettelijk erfrecht.
Legatarissen hebben meestal hun legaat al ontvangen, immers zoals hiervoor vermeld, zijn dat zogenaamde schulden van de nalatenschap en behoort het voldoen hiervan tot de beheerstaak van de executeur of van de erfgenamen gezamenlijk.
Je kunt wachten met het verdelen totdat de aanslag erfbelasting is opgelegd én deze is betaald ten laste van de nalatenschap. Afhankelijk van de waarde en samenstelling kan er natuurlijk, na akkoord van alle erfgenamen, of door de executeur met ook afwikkelingsbewind - bevoegdheden, een aanvang gemaakt worden met een gedeeltelijke verdeling. Het advies is om de verschuldigde erfbelasting op de bankrekening van de overledene achter te houden. De executeur is namelijk hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de erfbelasting.
Bij de laatste (deel-) verdeling kun je eventuele erfgenamen compenseren mocht er in waarde (van bijvoorbeeld de verkregen inboedelgoederen of sieraden) toch een verschil zijn ontstaan. Na de laatste verdeling kan, uiteindelijk door de erfgenamen gezamenlijk, de gevolmachtigde of de executeur met afwikkelingsbewind-bevoegdheden, de bankrekening opgeheven worden.

De nalatenschap is dan volledig afgewikkeld en verdeeld.

Heb je naar aanleiding van het vorenstaande nog vragen of wil je meer informatie over dit onderwerp? Neem dan gerust contact met ons op.