Welk erfrecht is van toepassing?

I ndien je als Nederlander bezittingen hebt Frankrijk, is het goed om je je te realiseren dat bij jouw overlijden het Franse erfrecht van toepassing kan zijn. Daarnaast kan er (ook) in Frankrijk successierecht (erfbelasting) verschuldigd zijn. Deze blog gaat in op het recht dat van toepassing is op de vererving en afwikkeling van je nalatenschap, wanneer er sprake is van een internationale nalatenschap. In een volgende blog zal worden ingegaan op de gevolgen voor de erfbelasting in Frankrijk. 

Vóór 17 augustus 2015 vererfde een vakantiehuis in Frankrijk altijd naar Frans recht, ook al was er een Nederlands testament. In het Franse erfrecht hebben kinderen veel sterkere rechten dan de langstlevende partner. De langstlevende kan op grond van de Franse regels kiezen tussen het vruchtgebruik van de nalatenschap of het eigendom een kwart van de nalatenschap. Wanneer er sprake is van stiefkinderen, bestaat deze keuze niet.
Als het Franse recht van toepassing is, wordt de langstlevende dus geen enig eigenaar of eigenaresse van de Franse vakantiewoning.
Heeft een echtpaar geen kinderen, kunnen ook de ouders van de overledene op grond van het Franse recht erfgenaam zijn. Het gevolg na het overlijden van de eerste partner is dan dat het huis onverdeeld eigendom wordt van de langstlevende partner en zijn of haar schoonouders. In Nederland is dit ondenkbaar. 

Vanaf 17 augustus 2015 zijn er andere regels van toepassing. Bij overlijden op of na die datum bepalen de regels van de Europese erfrechtverordening (onder andere) welk recht er van toepassing is in geval van een internationale nalatenschap.
In een testament kan je een rechtskeuze maken. Je kan alleen kiezen voor het recht van het land waarvan je de nationaliteit hebt.
Breng je geen rechtskeuze uit (en heb je dat ook niet eerder gedaan), vererft de hele nalatenschap naar het recht van het land waar je op het tijdstip van overlijden je gewone verblijfplaats had. Dit is een belangrijk aandachtspunt voor de gelukkige gepensioneerden die als God in Frankrijk leven. Immers: zonder een goed testament kan het (vrij partner-onvriendelijke) Franse erfrecht van toepassing zijn. En let op: in welk land je ingeschreven bent, is niet leidend. Voor het vaststellen van de laatste gewone verblijfplaats moeten alle relevante feiten en elementen in aanmerking worden genomen (zoals de duur, regelmaat en reden van een verblijf in een land). 

Woon je in Nederland en/of wanneer je in je testament een rechtskeuze voor het Nederlandse erfrecht hebt gemaakt, dan is op jouw nalatenschap het Nederlandse recht van toepassing, óók op je vakantiehuis in Frankrijk. Dit geldt zowel voor de vererving als de afwikkeling van de nalatenschap. De Franse notaris moet het toepasselijke recht en de inhoud van dit testament ook accepteren.