Woning in nalatenschap
15 augustus 2024Waarom kan mijn testament niet gewoon door de versnipperaar?
4 oktober 2024De digitale nalatenschap
In elke nalatenschap hebben erfgenamen te maken met een digitale nalatenschap.
Waaraan kun je denken bij jouw digitale nalatenschap?
J
ouw digitale nalatenschap bestaat vaak uit verschillende delen, zoals bijvoorbeeld:
1. apparatuur zoals een mobiele telefoon, computer of tablet;
2. e-mailadressen (en bijbehorende providers), online accounts bij webshops of digitale abonnementen en social media accounts;
3. digitale bestanden, zoals foto's en documenten online via clouddiensten als iCloud, OneDrive en Google Drive;
4. digitale bezittingen zoals cryptotegoeden.
In deze blog geven we antwoord op de vraag wat je nu al kunt doen, zodat bij een (onverwacht) overlijden het voor jouw nabestaanden geen spoorzoekertje wordt en kosten aanzienlijk kunnen oplopen.
Waarop dien je bedacht te zijn?
H
et is belangrijk te beseffen dat na jouw overlijden informatie direct inzichtelijk wordt voor anderen, zodra deze toegang hebben tot jouw apparatuur en data. De inhoud van de apparatuur kan voor nabestaanden dan ook confronterend zijn.
Daarnaast heeft niet iedereen de bevoegdheid om in jouw apparatuur te kijken. Je kunt al snel te maken krijgen met computervredebreuk. De wettelijke erfgenamen hebben recht op het apparaat en kunnen de inhoud inzien. Formeel kan dat dus pas met een akte van overlijden en een verklaring van erfrecht. De nabestaanden dienen ook attent te zijn geen activiteiten uit te voeren die later kunnen wijzen naar een zogenaamde zuivere aanvaarding. In onze blog van 4 december 2023, bij stap 2, tref je verdere informatie aan over het aanvaarden van een nalatenschap.
De fysieke goederen, zoals de genoemde laptop of mobiele telefoon kun je nalaten, echter digitale accounts niet. Die inhoud / het account is vaak 'eigendom' van een 'provider'. Daarnaast is het ook risicovol jouw apparatuur aan 'anderen' na te laten, immers misbruik door toegang tot bijvoorbeeld jouw bankgegevens ligt op de loer.
Wetgeving is nog niet volledig aangepast en je krijgt bijvoorbeeld te maken met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), al biedt deze wet weer geen bescherming na het overlijden. Uit een recente uitspraak blijkt bovendien dat volledige openbaring van een account niet altijd hoeft te worden gegeven. Dit ter bescherming van de gesprekpartners, waarmee de overledene via het social media platform, communiceerde. Naast wetgeving spelen voorwaarden van de provider ook een belangrijke rol.
Wat zijn de stappen die je kunt ondernemen?
E
en eerste stap is het inventariseren van jouw apparatuur met bijbehorende abonnementen. Hoe is jouw toegang tot deze apparatuur ingesteld? Jouw vingerafdruk is, na overlijden, niet meer bruikbaar. Ook gezichtsherkenning (FaceID) werkt niet meer. Het achterlaten van jouw toestel- of swipe code (een veegontgrendelingsmethode) is dus erg belangrijk.
Natuurlijk is dit een kwestie van groot vertrouwen én dien je bedacht te zijn op veranderende omstandigheden, zoals bij een echtscheiding. Jouw partner hoeft dan vaak niet meer jouw codes te weten!
Tip: heb je een onderneming en hiervan apparatuur in jouw bezit, ook hiervan is opvolging na jouw overlijden belangrijk.
Als tweede grote stap is een overzicht maken van al jouw accounts heel praktisch:
- social media accounts zoals Facebook, Instagram, TikTok, X, LinkedIn etc.;
- online webshops;
- accounts bij Google, Microsoft of Apple.
Vermeldt op dit overzicht tevens jouw wachtwoorden en bijbehorende pincodes. Een actueel overzicht, voorzien van eventuele herstelsleutels, maakt voor de erfgenamen een groot verschil.
Bij steeds meer social media platforms en andere digitale dienstverleners is het inmiddels mogelijk jouw wensen bij leven reeds kenbaar te maken.
Als derde stap kun je dus nu al een aantal zaken daadwerkelijk vastleggen:
Een erfeniscontact voor je AppleID. Via de instellingen van jouw iPhone, iPad of Mac kun je, sinds kort bij de nieuwere versies, één of meer mensen voorzien van een toegangssleutel. Deze sleutel zal alleen geactiveerd worden in combinatie met een akte van overlijden. Essentieel is dus een juiste vermelding van jouw geboortedatum in jouw Apple ID. Wachtwoorden, betaalde diensten of toegang tot betaalgegevens worden hiermee niet geregeld. Jouw erfeniscontact krijgt, na goedkeuring door Apple, voor een periode van drie jaar toegang. Daarna wordt het account van de overledene volledig gesloten.
Wat zijn jouw wensen na overlijden; wil je alles laten verwijderen of wil je een herdenkingspagina laten oprichten?
Z
o kunnen erfgenamen via een formulier aan LinkedIn doorgeven dat er iemand is overleden met het verzoek tot het verwijderen van het profiel. Er kan ook een herdenkingsaccount aangevraagd worden. Dit biedt jouw connecties de mogelijkheid om bijvoorbeeld een eerbetuiging te schrijven.
Ook voor Facebook kun je reeds bij leven een dergelijke keuze maken. Degene die je aanwijst, dient dan wel zelf over een Facebook account te beschikken.
X (voorheen Twitter) kent alleen een formulier in de Engelse taal, waarop je kunt aangeven dat iemand is overleden.
Instagram kent momenteel ook alleen een formulier om het account om te zetten in een herdenkingsstatus.
In de TikTok-app, via settings and privacy, kan het account tijdelijk of volledig verwijderd worden.
Heb je crypto in eigendom?
D
raag ook dan zorg dat jouw nabestaanden dit van je kunnen erven en bekend zijn met de zogenoemde 'seed phrase'. Deze seed phrase, bestaande uit een reeks van woorden, dient meestal als basis voor de privé-sleutels die toegang geven tot jouw crypto wallet. Zonder toegang tot jouw wallet vervliegt de waarde van jouw crypto zoals bitcoins. Het wachtwoord bewijst namelijk dat hij of zij de eigenaar is van de crypto.
Als de crypto is verkregen via een tussenpersoon / broker, is er meestal een reguliere bankrekening gekoppeld. Via deze gekoppelde rekening kan dan het saldo geliquideerd worden naar de valuta van de bankrekening.
Tip: ben je ook alert op jouw tegoed op PayPal en tegoeden via spaarprogramma's zoals Air Miles en digitale spaarzegels?
Als laatste is het belangrijk ook inzage te geven in jouw online diensten op abonnementsbasis; Spotify, YouTube, Netflix en andere video- of muziekdiensten.
Voor erfgenamen die te maken krijgen met een digitale nalatenschap, die niet inzichtelijk is, wordt geadviseerd het telefoonabonnement niet direct op te zeggen. Dubbele verificatie met een SMS -code werkt dan namelijk niet meer en ook berichten via WhatsApp verdwijnen.
Tip: van jouw WhatsApp-chat kan desgewenst een mooi boekje, een zogenaamd Whappbook, ter nagedachtenis worden samengesteld.
Wil je meer lezen of leren?
N
eem dan eens een kijkje op de websites van bijvoorbeeld:
Alliantie Digitaal Samenleven, Seniorweb, Digital Life Legacy (enige bedrijf met toestemming om forensische instrumenten te gebruiken), Veiliginternetten of PlusOnline en uw plaatselijke bibliotheek.
Wilt u niet digitaal voortleven na uw overlijden en dit goed regelen?
M aak dan een afspraak met de notaris om jouw wensen ook notarieel vast te leggen en regel wie inzage mag krijgen in jouw digitale nalatenschap of jouw bitcoins mag erven. De notaris legt graag jouw wensen vast in een Levenstestament en Testament.
AUTEUR
Monique van de Vijver
Monique is paralegal en werkt in het team nalatenschapsafwikkeling op onze vestiging in Tilburg EnTrada. Heb je vragen over haar blog of wil je een afspraak over dit onderwerp maken? Dan kun je bellen op 013 5 49 49 80 of mailen naar m.vandevijver@dktnotarissen.nl
IK WIL GRAAG EEN AFSPRAAK
Wil je uitgebreider uitleg krijgen over dit onderwerp? Maak dan een afspraak, dan weet je binnen een paar dagen waar je aan toe bent.