FEEST BIJ DKT
1 februari 2025Wat als je door een overledene bent benoemd tot executeur maar deze benoeming niet kunt of wilt aanvaarden?
Wanneer iemand is overleden, moet er veel geregeld worden. Dit gebeurt vaak door de familieleden van de overledene.
Het is ook mogelijk dat de overledene in zijn/haar testament een executeur heeft benoemd. Tot 2003 kon deze benoeming ook worden vastgelegd in een codicil.
Wat is een executeur
D e executeur is degene die de afwikkeling van een erfenis (voor een groot deel) verzorgt namens de erfgenamen.
Testament
A
llereerst is het van belang om te weten of de overledene een testament heeft gemaakt én daarin de benoeming van een executeur heeft opgenomen.
Deze inzage kun je zelf doen bij het Centraal Testamenten Register. Een notaris kan dat ook voor je doen. Uit deze inzage blijkt óf de overledene een testament heeft gemaakt en zo ja, welke notaris het (laatste) testament in het bezit heeft.
Indien je niet beschikt over een afschrift van het (laatste) testament, kun je dit bij de betreffende notaris opvragen. Je krijgt een afschrift, mits je daarop recht hebt. Of je recht hebt op een afschrift is afhankelijk van jouw relatie tot de overledene én de inhoud van het testament. De notaris zal beoordelen of je recht hebt op een afschrift.
Ben je benoemd tot executeur dan zal de notaris een afschrift van het testament aan je afgeven.
Codicil
T
ot 2003 was het ook mogelijk om een executeur te benoemen in een codicil. Een codicil is een door de overledene handgeschreven document, voorzien van een handtekening en datum.
Het feit dat er een codicil is gemaakt, blijkt niet uit een inzage bij het Centraal Testamenten Register. Een codicil dient de overledene zelf te bewaren op een vindbare plaats of kan worden bewaard door de notaris waar ook het (laatste) testament is/wordt opgemaakt.
Wat zijn de werkzaamheden van een executeur
I
ndien je bent benoemd tot executeur, ben je vaak ook belast met het verzorgen van de uitvaart (zie hiervoor de inhoud van het testament). Dit dien je dan als eerste op te pakken (bij voorkeur in overleg met de familieleden/erfgenamen).
Het is mogelijk dat de overledene zijn/haar wensen met betrekking tot de uitvaart aan je heeft aangegeven, heeft vastgelegd in zijn/haar administratie of kenbaar heeft gemaakt bij de uitvaartverzorger.
Let op: indien je opdracht geeft voor de uitvaart, dien je ook de kosten voor de uitvaart te betalen (ook als later blijkt dat er bijvoorbeeld niet voldoende geld aanwezig is in de nalatenschap van de overledene om deze vanuit de nalatenschap (bankrekening van de overledene) te kunnen voldoen.
Naast het regelen van de uitvaart, is de executeur ook degene die de nalatenschap verder gaat afwikkelen.
Om je te kunnen 'legitimeren' als executeur, zodat je namens de erfgenamen mag handelen, dien je te beschikken over een verklaring van erfrecht (executele).
Dit is een document dat een notaris voor je kan opstellen. Neem hiervoor contact op met een notariskantoor.
Vervolgens behoren onder meer de volgende werkzaamheden, voor zover van toepassing en nodig, tot de taak van een executeur:
- Het informeren van de erfgenamen of legataris(sen), zodat zij op de hoogte worden gesteld van hun positie en rechten in de erfenis.
Als executeur kun je ook de notaris vragen om de erfgenamen en de legatarissen te informeren over hun rechten en plichten.
- Het inventariseren van de bezittingen en de schulden van de erfenis, zodat zo snel mogelijk duidelijk wordt of de erfenis per saldo positief of negatief is.
Bij een negatief saldo moet dit zo snel mogelijk bij de kantonrechter worden gemeld. Doet de executeur dat niet, dan kan hij/zij persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.
- Het opvragen van bankafschriften bij de bank (voor zover niet aanwezig in de administratie van de overledene).
Een bank hoeft alleen maar administratie te verstrekken in de periode van 7 jaar voorafgaand aan het verzoek.
Door het opvragen van bankafschriften kun je een beeld krijgen over het verloop van het vermogen voorafgaand aan het overlijden en kun je zien wat er mogelijk allemaal tot de nalatenschap behoort.
- Het maken van een boedelbeschrijving.
Een boedelbeschrijving is een overzicht van alle bezittingen en alle schulden van de overledene per de datum van overlijden.
- Het verkopen van bezittingen … als dat nodig is om de schulden te betalen.
Als op de bankrekening(en) van de overledene niet genoeg geld staat om alle schulden van de erfenis te betalen, mag de executeur bezittingen van de overledene verkopen. De verkoopopbrengst wordt dan gebruikt om de schulden te betalen. Voordat je als executeur iets uit de erfenis verkoopt, is het advies eerst met de erfgenamen te overleggen. Soms is in het testament bepaald dat de executeur met de erfgenamen moet overleggen.
Is er wel voldoende geld beschikbaar, dan kan je als executeur alleen bezittingen uit de erfenis verkopen als alle erfgenamen je toestemming geven voor de verkoop.
- Het betalen van schulden.
Als de executeur zeker weet dat de erfenis groot genoeg is om alle schulden te betalen en er daarna nog voldoende bezittingen zijn en/of geld over is om de uitvaartkosten en de legaten aan de legatarissen te kunnen geven, dan kan de executeur opeisbare schulden gaan betalen.
Dit zijn onder meer de kosten van de afwikkeling van de erfenis, de belastingen en andere betalingsverplichtingen van de overledene.
- Het verzorgen van de (laatste) aangifte voor de inkomstenbelasting.
Ook voor het jaar van overlijden dien je een aangifte inkomstenbelasting in te dienen bij de Belastingdienst. In ieder geval als de overledene zélf al ieder jaar aangifte deed. Is dit niet het geval, kan het soms raadzaam zijn om voor het jaar van overlijden toch een aangifte inkomstenbelasting in te dienen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan aftrekbare zorgkosten.
Informeer bij de Belastingdienst - nabestaandendesk - voor welk jaar/jaren er nog een aangifte gedaan moet worden. Zie hiervoor ook de informatie op de website van de Belastingdienst.
- Het verzorgen van de aangifte voor de erfbelasting.
Indien iemand iets krijgt uit een nalatenschap, is het mogelijk dat hij/zij erfbelasting dient te betalen over hetgeen hij/zij verkrijgt. Afhankelijk van de hoogte van de
verkrijging en voor de betreffende persoon geldende vrijstelling (het bedrag waarover geen erfbelasting betaalt hoeft te worden).
Als executeur dien je deze aangifte in te dienen. Je bent als executeur ook zelf ervoor verantwoordelijk en aansprakelijk dat de belasting ook wordt betaald. Dit gebeurt vaak vanuit de bankrekening van de overledene.
- Het maken van een rekening en verantwoording.
Dit is een overzicht van alle inkomsten en uitgaven in de nalatenschap. De erfgenamen moeten deze mutaties ook kunnen controleren, bijvoorbeeld door het inzien van bonnen, facturen en bankafschriften.
Daarnaast dient de executeur aan de erfgenamen uit te leggen welke handelingen hij/zij heeft of gaat verrichten.
Het is goed om de erfgenamen regelmatig te informeren en dus niet pas als je als executeur klaar bent.
De executeur heeft een informatieplicht naar de erfgenamen.
Het advies is dat je als executeur zo veel mogelijk contact houdt met de erfgenamen en je werkzaamheden met hen overlegt, zelfs als het testament dit niet verplicht. Zo kan je latere discussie over je handelen als executeur en aansprakelijkheid voorkomen.
- Het goed zorgen voor de erfenis.
Dit betekent onder meer het bijhouden van de administratie en ervoor zorgen dat alle spullen in goede staat blijven. Bijvoorbeeld: dat de tuin rond het huis niet verwildert en dat noodzakelijke reparaties worden uitgevoerd.
Had de overledene een huurwoning? Zeg de huur dan zo snel mogelijk op. De huurkosten en de eventuele servicekosten kunnen namelijk flink oplopen. Ook moet de executeur op tijd abonnementen van de overledene opzeggen zodat er geen onnodige kosten worden gemaakt.
Zorg je als executeur niet goed voor de erfenis, dan kan je door de erfgenamen voor de schade aansprakelijk worden gesteld. Vooral bij bezittingen die snel in waarde kunnen dalen, zoals aandelen en effecten, bestaat dit risico. Het beste is om bij dit soort bezittingen snel met de erfgenamen te overleggen wat ermee gedaan moet worden.
- Het verdelen van de erfenis (in overleg met de erfgenamen).
Een executeur zorgt niet voor de verdeling van de bezittingen, zoals het geld, het huis en de waardevolle spullen.
De erfgenamen zelf verzorgen samen de verdeling van de erfenis. Concreet betekent dit dat de erfgenamen de waardevolle spullen in onderling overleg moeten verdelen en dat zij ervoor zorgen dat iedereen zijn erfdeel krijgt uitgekeerd.
Het kan zijn dat in het testament een executeur-afwikkelingsbewindvoerder is benoemd. Een executeur-afwikkelingsbewindvoerder heeft dezelfde taken als een 'gewone' executeur met nog een paar extra bevoegdheden. Vaak gaat het om het verdelen van de erfenis of het overdragen van onroerend goed. De extra bevoegdheden blijken uit het testament.
Wat als je als executeur de benoeming niet kunt of wilt aanvaarden
E
r kunnen redenen zijn waarom je de benoeming tot executeur niet kunt of wilt aanvaarden. Het aanvaarden gebeurt namelijk pas op het moment van overlijden. Dan wordt de vraag gesteld of je deze benoeming wilt/kunt aanvaarden.
Dit gebeurt dus pas (veel) later dan het moment waarop het testament is gemaakt. Er kunnen diverse (persoonlijke) redenen zijn waarom je later deze benoeming tot executeur dus niet kunt of wilt aanvaarden.
Optie 1.
Het is mogelijk dat in het testament is opgenomen dat je een executeur aan je kan toevoegen.
Daarmee blijf je zelf bevoegd, maar kan ook iemand anders (bepaalde) werkzaamheden verrichten.
Optie 2.
Het is mogelijk dat in het testament is opgenomen dat je een executeur in je plaats mag stellen.
Je aanvaardt dan de benoeming en wijst vervolgens iemand aan die namens jou de afwikkeling ter hand gaat nemen.
Vanaf het moment dat iemand in de plaats is gesteld, ben je zelf als executeur niet meer bevoegd.
Optie 3.
Je aanvaardt de benoeming tot executeur niet.
In het testament staat vaak bepaald wie dan executeur wordt. Het is ook mogelijk dat in het testament staat beschreven dat in bepaalde gevallen de
kantonrechter een opvolger benoemd.
Indien er niemand als reserve is aangewezen, zijn de erfgenamen in beginsel alleen samen bevoegd om voor afwikkeling zorg te dragen (tenzij zij een volmacht willen geven).
Wat kunnen wij voor je betekenen
O ns kantoor beschikt over een speciale afdeling die zich vooral bezig houdt met de afwikkeling van nalatenschappen. Deze medewerkers kunnen je als executeur helpen waar nodig of zelfs alle werkzaamheden volledig van je overnemen!
Heb je naar aanleiding van het vorenstaande vragen of wil je meer informatie over dit onderwerp? Neem dan gerust contact met ons op.
Ons kantoor heeft de informatie voor een executeur nader beschreven in een notitie genaamd: Stappenplan executeur. Deze kun je kosteloos bij ons opvragen. Deze kun je ook terug vinden op onze website. Indien je bij de zoekterm: Stappenplan, ingeeft, kom je uit bij de betreffende informatie.
Voor aanvullende informatie over de afwikkeling van een nalatenschap, verwijzen wij je eveneens graag naar diverse artikelen, bloggen en vloggen, vindbaar op de website van ons kantoor.
Ook op de website van de Nederlandse rechtspraak vind je informatie over de afwikkeling van een nalatenschap.
AUTEUR
Harriët van Casteren-Schepers
Harriët is paralegal en werkt op onze vestiging in Tilburg EnTrada en Udenhout. Heb je vragen over haar blog of wil je een afspraak over dit onderwerp maken? Dan kun je bellen op 013 549 49 22 of mailen naar tilburg@dktnotarissen.nl
IK WIL GRAAG EEN AFSPRAAK
Wil je uitgebreider uitleg krijgen over dit onderwerp? Maak dan een afspraak, dan weet je binnen een paar dagen waar je aan toe bent.