Frequently asked questions – Nalatenschappen

In een testament staat wie de erfgenamen van de overledene zijn. Als je wilt weten of een overledene een testament heeft gemaakt en waar dat is, kun jij (of jouw notaris) contact opnemen met het Centraal Testamentenregister (CTR). In het CTR wordt geregistreerd wie een testament heeft opgemaakt, op welke datum en bij welke notaris.

Een notariskantoor kan namens de erfgenamen het CTR raadplegen. Als particulier of als belanghebbende instantie kun je ook zelf nagaan of de overledene een testament heeft gemaakt. Dat kan via een schriftelijke aanvraag of digitaal via notaris.nl. Alleen testamenten die in Nederland zijn opgemaakt worden in het CTR geregistreerd. Over de inhoud van een testament is bij het CTR niets bekend.

Je kunt alleen een aanvraag indienen ten aanzien van een overleden persoon. De aanvraag moet voorzien zijn van een kopie van een akte van overlijden. De uitvaartonderneming zorgt vaak voor deze verklaring inclusief enkele kopieën. Naaste familie van de overledene kan dit uittreksel ook opvragen bij de gemeente waar de betreffende persoon is overleden.

Stuur jouw verzoek, inclusief een kopie van een akte van overlijden, naar het CTR.

Het adres kun je via deze link vinden.

De inzage in het CTR is gratis.

Wie mag een testament inzien? De wet schrijft voor wie wel of geen inzage kunnen hebben in jouw testament. In praktijk zijn dit enkel de wettelijke en testamentaire erfgenamen. Dus alleen wettelijke erfgenamen die op grond van de wet zouden erven en personen die in het testament zijn aangewezen als erfgenaam hebben een recht op inzage.

Niet iedereen heeft recht op volledige inzage. Mensen die middels het testament een legaat ontvangen en ook onterfde erfgenamen hebben slechts recht op inzage van een beperkte deel van het testament. Deze laatste personen ontvangen geen volledige kopie van het testament, maar slechts een uittreksel van de notaris.

Bron

Over de inhoud van een testament is bij het CTR niets bekend. Je kunt zelf een afspraak maken met de notaris die het testament bewaart of met een notaris naar keuze. De notaris verstrekt alleen aan direct belanghebbenden, zoals erfgenamen, informatie over de inhoud van het testament.

Is een familielid die in het buitenland woont overleden en wil je kijken of er een testament is? In sommige landen hoeven testamenten niet altijd bij de notaris vastgelegd te worden. Daardoor is de testamentenregistratie in dat land niet sluitend. Het is om die reden raadzaam om contact op te nemen met de notaris.

Als je informatie zoekt over de afwikkeling van een nalatenschap kun je dit opzoeken in het openbaar boedelregister. Als een erfgenaam de nalatenschap beneficiair heeft aanvaard of heeft verworpen, dan wordt dat in dit register vermeld. Ook kun je bijvoorbeeld zien welke notaris betrokken is bij de nalatenschap. Iedere rechtbank heeft een eigen boedelregister.

Je kunt het boedelregister kosteloos inzien. Dit doe je bij de rechtbank van de laatste woonplaats van de overledene.

Bron: rijksoverheid.nl 

Als iemand is overleden, is er vaak een verklaring van erfrecht nodig. Dit is een verklaring van de notaris waaruit onder meer blijkt wie de erfgenamen zijn en wie bevoegd is om alles te regelen. De notaris doet hiervoor verschillende onderzoeken. Zo wordt er onder andere onderzoek gedaan bij de gemeente en wordt er gekeken of er een testament is opgesteld.

De erfgenamen worden benaderd met de vraag of zij erfgenaam willen zijn. De erfgenamen hebben hierin drie keuzes. Erfgenamen kunnen de nalatenschap zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. De eventuele executeur wordt gevraagd of hij zijn taak wil aanvaarden.

Na afronding van de onderzoeken en ontvangst van alle benodigde verklaringen kan de verklaring van erfrecht worden afgegeven. De persoon die alles gaat regelen, kan met deze verklaring onder meer naar de bank om de tenaamstelling van de bankrekening aan te passen en vervolgens de rekeningen te betalen.

Zijn er veel of moeilijk vindbare erfgenamen? Dan kan de afgifte van de verklaring van erfrecht enkele weken of maanden duren.

Zuivere aanvaarding

Als je de nalatenschap zuiver aanvaardt, verkrijg je niet alleen de bezittingen van de nalatenschap, maar dien je ook de schulden van de nalatenschap te voldoen. Als blijkt dat er meer schulden dan bezittingen zijn (de nalatenschap is negatief) dan moet je uit jouw eigen vermogen bijbetalen, ook als je niet van het bestaan van de schulden op de hoogte was.

Omdat het optreden als erfgenaam betekent dat je de nalatenschap zuiver aanvaardt, is het van groot belang dat je geen handelingen verricht waardoor bij derden (schuldeisers) de indruk ontstaat dat je erfgenaam bent. Als je – bijvoorbeeld – uit de nalatenschap verkregen bezittingen verkoopt, verspeel je de mogelijkheid om beneficiair te aanvaarden of te verwerpen.

Beneficiaire aanvaarding

Als je dit risico wilt vermijden, kun je de nalatenschap beneficiair aanvaarden. Dit wordt ook wel aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving genoemd. Je bent dan wel erfgenaam, maar je hoeft in beginsel niet uit jouw eigen vermogen bij te betalen aan de schulden als de nalatenschap negatief blijkt te zijn. Een voorwaarde is wel dat de nalatenschap (strikt) volgens bepaalde wettelijke voorschriften wordt afgewikkeld, anders kun je alsnog aansprakelijk worden voor de schulden van de nalatenschap.

Verwerpen

De derde mogelijkheid is het verwerpen van de nalatenschap, waardoor je geen erfgenaam meer bent. Het gevolg van verwerping is dat je niets uit de nalatenschap krijgt, maar ook geen last meer hebt van de schulden.

Je kunt de nalatenschap in beginsel niet meer beneficiair aanvaarden of verwerpen als je deze al zuiver heeft aanvaard.

Beheershandelingen, zoals het verkopen van bederfelijke waar of het laten uitvoeren van reparaties om verdere schade aan goederen van de nalatenschap te voorkomen, leiden echter niet tot een zuivere aanvaarding. Voor meer informatie over het aanvaarden of verwerpen van een nalatenschap, verwijzen we je naar de website van de rechtspraak

Een boedelbeschrijving is een overzicht van alle bezittingen en schulden van de overledene op de overlijdensdatum. De boedelbeschrijving laat dus eigenlijk het startpunt zien van de afwikkeling van een nalatenschap. Dit document wordt opgesteld door de executeur of door de gevolmachtigde in een nalatenschap. Het overzicht kan ook gebruikt worden bij het invullen van de aangifte erfbelasting. De Belastingdienst wil namelijk ook de omvang en de samenstelling van de nalatenschap op de overlijdensdatum weten.

Voor een voorbeeld van een boedelbeschrijving verwijzen we je naar: de website van de rechtspraak

Soms moet een boedelbeschrijving door de notaris worden opgesteld. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer sprake is van minderjarige erfgenamen en de kantonrechter hierom verzoekt. In het testament van de overledene kan ook bepaald zijn dat er een notariële boedelbeschrijving moet worden opgesteld. Dit is vaak het geval bij zogenaamde langstlevende testamenten.

Als je bij een notaris onder ede verklaart wat de omvang en samenstelling van de nalatenschap was, verklein je onder meer de kans dat discussie met de Belastingdienst kan ontstaan over de aftrekposten in de nalatenschap.

Daarnaast kun je in de notariële akte van boedelbeschrijving afspraken maken over de opeisbaarheid (bijvoorbeeld vastleggen dat de kinderen hun erfdelen ook kunnen opeisen als je naar een verpleeg- of verzorgingshuis gaat of als je zorg thuis nodig hebt).