SAMENGESTELDE GEZINNEN (DEEL 1)
VLOG – VERKLARING VAN ERFRECHT
7 januari 2022
SAMENGESTELDE GEZINNEN (DEEL 2)
21 januari 2022SAMENGESTELDE GEZINNEN (DEEL 1) - INLEIDING
Komt er na een overlijden of een (echt)scheiding een nieuwe partner in je leven, dan komt daar een hoop bij kijken. Zijn er één of meerdere kinderen bij betrokken, dan geeft dat nog een extra dimensie. Zo kan het zijn dat jij of je nieuwe partner kinderen meebrengen uit een vorige relatie of dat jullie allebei al kinderen hebben uit een eerdere relatie.
Inleiding
W anneer je verder gaat met een partner die (ook) kinderen heeft, dan word je een samengesteld gezin. Andere namen voor samengesteld gezin zijn onder andere: cadeau-gezin, stiefgezin, combinatiegezin, plusoudergezin, patchworkgezin, patchwork family of nieuw gezin.
De verhoudingen binnen een samengesteld gezin zijn vaak complex. Kinderen moeten wennen aan het nieuwe gezin en aan de stiefouder. De stiefouder op zijn of haar beurt, moet een band opbouwen met de kinderen. En dan kunnen er uit de nieuwe relatie ook nog kinderen geboren worden, jullie gemeenschappelijke kinderen.
De situatie is steeds weer anders; het ene gezin woont fulltime in hetzelfde huis terwijl er ook gezinnen zijn die parttime, halftime samenwonen of uitsluitend de weekenden samen zijn en al dan niet in een co-oudersituatie. Iedere vorm van 'patchwork family' brengt naast de emotie ook juridische keuzes met zich mee om te zorgen dat je de zaken goed voor elkaar regelt. Omdat de samenstelling, de dynamiek en de verwachtingen van gezin tot gezin verschillen, is het van groot belang goed te kijken naar wat er bij jóuw nieuwe gezin past. Iedere situatie heeft haar eigen valkuilen, aandachtspunten en mogelijkheden, wat advies op maat essentieel maakt.
Welke zaken kun je regelen, waar moet je aan denken en wat is er overigens nog van belang? In deze blog kijken we naar de situatie waarin de eerdere relatie geëindigd is door (echt)scheiding, één van jullie al kinderen heeft én:
1. jullie samen geen kinderen hebben; of
2. jullie samen wel kinderen hebben.
Hebben jullie allebei kinderen uit je vorige relatie en wel of geen kinderen samen, lees dan hier onze blog SAMENGESTELDE GEZINNEN - DEEL 2.
Eén van jullie brengt kinderen mee en jullie hebben samen geen kinderen
J ij hebt kinderen uit een eerdere relatie. Jouw nieuwe partner heeft geen kinderen.
Samen verder, waar moet je aan denken?
Zijn jullie van plan om (eerst) te gaan samenwonen? Bedenk dan of je een samenlevingscontract wilt opstellen. Daarin leg je een aantal (financiële) afspraken vast ten aanzien van jullie samenwoning. Het aangaan van een samenlevingscontract kan daarnaast ook voordelen hebben voor de belasting en je (partner)pensioen. Ook kan een samenlevingscontract ervoor zorgen dat kinderen jou tezijnertijd niet zomaar opzij kunnen zetten.
Gaan jullie trouwen of gaan jullie een geregistreerd partnerschap aan, dan is het van belang om na denken over huwelijkse- of partnerschapsvoorwaarden. Ook daarin leg je afspraken vast zoals het delen van de huishoudkosten, het al dan niet verrekenen van
inkomsten en het afwikkelen van jullie huwelijks- of partnerschapsvermogen bij het einde van de relatie. Soms kan samenwonen of trouwen/registeren als partner gevolgen hebben voor eventuele partner- en/of kinderalimentatie die je ontvangt of moet betalen. Heeft je
nieuwe partner zelf geen kinderen, dan wordt hij of zij doorgaans door het huwelijk of geregistreerd partnerschap toch wettelijk verplicht om mee te betalen aan de verzorging, opvoeding en studie van jouw kinderen. Mocht het zo zijn dat je ex-partner recht heeft op een deel van jouw pensioen dan kan het zomaar zijn dat er minder beschikbaar is voor je nieuwe partner.
Maar wat gebeurt er eigenlijk als jij of je partner komt te overlijden?
Als jij overlijdt zonder testament
Als jullie niet getrouwd zijn en ook geen geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, dan erven jullie niet automatisch van elkaar. Kom jij te overlijden zonder testament, dan zijn jouw kinderen je enige erfgenamen. Zijn jullie wel getrouwd of geregistreerd als partner, dan doet je partner mee als erfgenaam, samen met jouw eigen kinderen. Volgens de wet wordt jouw nieuwe partner in dat geval eigenaar van jouw hele nalatenschap en krijgen jouw kinderen een vordering op de nieuwe partner ter grootte van hun erfdeel. Dit noemen we de wettelijke verdeling. Als je hiervan af wilt wijken, dan kun je bij de notaris een testament maken.
Als je partner overlijdt zonder testament
Zijn jullie niet getrouwd en overlijdt je partner zonder testament, dan bepaalt de wet dat de eigen familie van jouw partner alles van hem of haar erft. Jij (en jouw kinderen) erven dan niet van je partner. Zijn jullie wel getrouwd of geregistreerd als partner, dan gaat de nalatenschap van jouw partner naar jou.
Mocht jij daarna komen te overlijden, dan bepaalt de wet of jouw testament waar jouw nalatenschap naar toe gaat. Wil je partner controle houden over het gedeelte dat van hem of haar bij jou terecht is gekomen, dan biedt ook hier
een testament uitkomst.
Wat kunnen jij en je partner regelen in jullie testamenten?
• In jullie testamenten kun je heel nauwkeurig je wensen vastleggen. Jij kunt er zo voor zorgen dat je partner verzorgd achterblijft zonder dat jouw kinderen meteen bij je partner hun erfenis kunnen opeisen. Wil jij echter niet dat je partner de mogelijkheid krijgt om jouw hele erfenis op te maken zodat er niets meer voor jouw kinderen overblijft, dan moet je dat zorgvuldig vastleggen in een testament. Je partner op zijn of haar beurt, kan in een testament bepalen dat jouw kinderen een aandeel krijgen in zijn of haar erfenis en op welke wijze. Wellicht mogen jouw kinderen wel erven maar wil jouw partner regelen dat als jouw kinderen komen te overlijden, het restant van de erfenis van jouw partner alsnog naar zijn of haar familie gaat.
• In jullie testamenten kunnen jullie ook opnemen dat de andere ouder van jouw kinderen nooit iets uit jouw erfenis krijgt en ook niet het beheer noch de vruchten (bijvoorbeeld rente of huurinkomsten) krijgt over de erfenis die jij (of je partner) aan jouw kinderen nalaat. Door een tweetrapsmaking en uitsluiting van het ouderlijk vruchtgenot op te nemen in de testamenten, kan aan deze wensen uitvoering worden gegeven.
• Mocht jij komen te overlijden als een of meerdere van jouw kinderen nog minderjarig (jonger dan 18 jaar) zijn, dan blijft de andere ouder (jouw ex-partner) in principe als enige met het ouderlijk gezag bevoegd. Je zou ervoor kunnen kiezen om een voogd te benoemen voor het geval je ex-partner het ouderlijk gezag niet kan uitoefenen, bijvoorbeeld door overlijden. Is het contact met jouw kinderen goed, dan wil je nieuwe partner misschien wel tot voogd benoemd worden?
Eén van jullie heeft al kinderen en jullie hebben samen ook kinderen
J ij hebt kinderen uit een eerdere relatie. Jij en jouw nieuwe partner hebben samen kinderen.
Waar moeten jullie op letten als jullie ook samen kinderen hebben? Deze situatie heeft overeenkomsten met de hiervoor omschreven situatie met name waar het samenwonen of een huwelijk/geregistreerd partnerschap betreft. Waar het gaat om overlijden, zijn wel een aantal verschillen en andere aandachtspunten.
Overlijden zonder testament
Als je partner overlijdt zonder testament, dan gelden voor hem of haar dezelfde regels als hierboven voor jou. Wonen jij en je partner samen, dan zijn jullie gezamenlijke kinderen de enige erfgenamen van je partner. Overlijd jij zonder testament, dan erven al jouw kinderen
van jou. Zijn jullie getrouwd of geregistreerd als partner en komt je partner te overlijden, dan erf jij van je partner samen met jullie gemeenschappelijke kinderen. Heb je een boterbriefje gehaald en kom jij te overlijden, dan bepaalt de wet dat al jouw kinderen tezamen met je partner van jou erven.
Wat kunnen jij en jouw partner regelen in jullie testamenten?
• Door een testament te maken kan je partner ervoor zorgen dat jouw kinderen uit je eerdere relatie gelijk worden behandeld als de kinderen die jullie samen hebben. Hij of zij kan echter ook voor kiezen voor een langstlevende-testament waarin alleen jullie eigen (gezamenlijke) kinderen worden betrokken, wellicht vanuit de gedachte dat jouw kinderen waarschijnlijk ook van hun andere ouder zullen erven.
• Is er sprake van een groot leeftijdsverschil tussen je eigen kinderen en je kinderen met je nieuwe partner, dan wil je daar misschien wel mee rekening houden in je testament. Zijn jouw kinderen oud genoeg en is hun relatie met je nieuwe partner goed, dan kan zelfs overwogen worden om jouw oudere kinderen te benoemen tot voogd van de minderjarige (gemeenschappelijke) kinderen en/of hen het beheer van de erfenis van de minderjarige(n) toe te vertrouwen.
Maatwerk
N
aast het bovenstaande is het belangrijk ook stil te staan bij de begunstiging van jullie pensioen, lijfrente en eventuele levensverzekeringen.
Uit het bovenstaande blijkt, dat er in de meeste gevallen best een aantal zaken is dat de aandacht behoeft. Het wettelijk systeem kan uitkomst bieden maar de ervaring leert dat, ook in geval van een samengesteld gezin, maatwerk de betere optie is.
Heb je vragen of wil je een keer komen praten voor advies dat afgestemd is op jouw persoonlijke situatie, neem dan gerust contact met mij op.
AUTEUR
Anthonine Arts-zetteler
Anthonine Arts-zetteler is Kandidaat-notaris en werkt op onze vestiging Tilburg EnTrada. Heb je vragen over haar blog of wil je een afspraak met haar maken? Dan kun je haar bellen op 013 549 49 49 of mailen via a.arts@dktnotarissen.nl
IK WIL GRAAG EEN OFFERTE
Wil je verder advies en wil je graag weten wat het kost om hierin onze hulp te gebruiken? Vraag dan nu een kostenindicatie aan. Je hebt deze binnen 1 werkdag in huis.
IK WIL GRAAG EEN AFSPRAAK
Wil je uitgebreider uitleg krijgen over dit onderwerp? Maak dan een afspraak, dan weet je binnen een paar dagen waar je aan toe bent.
